(w lasce)

- wkupić się a. wkraść się w czyjeś łaski to ingratiate onself with sb, to curry favour with sb

- zaskarbić sobie a. pozyskać czyjeś łaski to win sb’s favour

- być w łaskach u kogoś to be in sb’s good graces

- wypaść z czyichś łask to fall out of favour with sb

- zostać przywróconym do łask to be back in grace

- prawo łaski (royal) prerogative of mercy GB, (executive) clemency power US

- prezydent skorzystał wobec niego z prawa łaski he was granted a presidential pardon a. reprieve

- w drodze łaski zamieniono mu karę śmierci na dożywotcie his death sentence was commuted to life imprisonment

- w drodze łaski odroczono eksmisję starego człowieka the old man was granted a reprieve from eviction

- być w stanie łaski to be in a state of grace

- łaska boska a. boża divine grace

■ bez łaski a. łaski bez! pot. don’t do me any (big) favours! iron.; forget it, if it’s such a big deal! pot.

- „ile jestem winien?” – „co łaska” ‘how much?’ – ‘it’s up to you’

- stary żebrak prosi co łaska an old beggar is asking for a spare penny

- jak z łaski pot. grudgingly, reluctantly

- odpowiedzieć jak z łaski to answer grudgingly

- zrobić coś jak z łaski to do sth reluctantly

- jeśli łaska przest. if you please

- a przywitać się/podziękować nie łaska? iron. shouldn’t you say hello/thank you?

- król z bożej łaski sovereign by the grace of God

- polityk/malarka z bożej łaski (utalentowany) a born politician/painter

- tancerka/piosenkarz z bożej łaski iron. a piteous a. pathetic dancer/singer

- podaj mi gazetę, z łaski swojej could you please hand me the paper?

- być na czyjejś łasce to be at sb’s mercy

- być na łasce u kogoś a. żyć na czyjejś łasce to be dependent on sb’s generosity

- być zdanym na łaskę losu to be in the hands of fate

- zostawić kogoś na łasce losu to leave sb in the lurch, to leave sb to their fate

- robić łaskę komuś to condescend a. deign to do sth for sb

- wrócić do łask [osoba] to be back in grace; [szkockie kraty, kapelusze] to be back in style a. fashion

- zdać się na łaskę (i niełaskę) kogoś to throw oneself on sb’s mercy

- być zdanym na łaskę (i niełaskę) kogoś to be at sb’s mercy

- łaska pańska na pstrym koniu jeździ przysł. great men’s favours are uncertain

* * *

1. (= kij do podpierania) walking stick; (ciężka, spacerowa) cane; ( długa) staff; laska pasterza shepherd's crook; laska marszałkowska parl. speaker's staff; złożyć projekt do laski marszałkowskiej parl. present a bill to the speaker; chodzić o lasce walk with (the help of) a cane.

2. (= pałeczka czegoś) stick; laska dynamitu stick of dynamite; laska cynamonu cinnamon stick.

3. bud. mullion.

4. pot. ( o dziewczynie) chick, babe.

5. wulg. (= członek męski) rod, dick; zrobić komuś laskę wulg. give sb head l. a blow job, suck sb off.

* * *

1. (= przychylność) favor, grace, goodwill; zaskarbić sobie czyjąś łaskę win sb's favor; bez łaski l. łaski bez! pot. I can do without it!, big deal!; co łaska any amount is appreciated, I leave it to your generosity; z łaski swojej l. jeśli łaska if you please; artysta z bożej łaski (= utalentowany artysta) born artist; (= amator) amateur (artist); a pomóc mi nie łaska? pot. you're not gonna help me?; być u kogoś w łaskach be in favor with sb, be in sb's good graces; być zdanym na łaskę losu be at the mercy of fortune l. fate; być na łasce kogoś/czegoś be at the mercy of sb/sth; robić coś z łaski pot. do sth grudgingly l. reluctantly; wkraść się l. wkupić się w czyjeś łaski worm o.s. into sb's favor, ingratiate o.s. with sb.

2. (= ułaskawienie) pardon, amnesty; prawo łaski prawn. power of pardon; w drodze łaski (= przez złagodzenie kary) by act of pardon; (= wyjątkowo) as an exception, exceptionally; w niełasce in sb's black books, in sb's bad graces.

3. rel. grace, divine l. God's grace; stan łaski state of grace.

* * *

1. (= dotyczący Boga) God's l. of God; (= dotyczący jakiegokolwiek boga) divine; wola boska God's will l. the will of God; na litość boską! for God's l. Christ's l. heaven's sake!; niech ręka boska broni God forbid; skaranie boskie l. kara boska pot. pest, nuisance; rany boskie! pot. Jesus (Christ)!, Jeez!; zostawić kogoś/coś na łasce boskiej leave sb/sth in God's hands.

2. pot. (= wspaniały) super (super), terrific, divine.

- jest wielu znanych aktorów there are many well known actors

- nie ma nikogo, kto mógłby to zrobić there’s no one who could do it

- czy jest Bóg, czy go nie ma? does God exist, or not?

- był sobie kiedyś stary król there was a. lived once an old king

- nie było cię jeszcze wtedy na świecie this was before you were born

- kiedy mnie już z wami nie będzie euf. when I am no more a. I am no longer with you euf.

- myślę, więc jestem I think, therefore I am

- być albo nie być to be or not to be

- to dla nas być albo nie być this is our to be or not to be, this is our Waterloo

- nie ma już dla niej ratunku nothing can save her now

- jest wiele powodów do zadowolenia there’s good reason to be happy

- nie ma obaw a. strachu pot. ! no problem! pot., not to worry! pot.

- nie ma powodu do obaw there is no reason a. need to worry

- są sprawy, których nigdy nie zrozumiesz there are (certain) things that you’ll never understand

- nie ma co płakać/gadać it’s no use crying/talking (about it)

- nie ma co żałować (there’s) no need to be sorry

- nie ma co a. czego żałować it’s no great loss

- nie ma czemu się dziwić, że… it’s no surprise a. wonder that…

- nie ma o co się kłócić there’s nothing to quarrel about

- nie ma czym się martwić/czego się bać there’s nothing to worry about/to be afraid of

- nie ma z czego być dumnym (it’s) nothing to be proud of

- nie ma z czego się cieszyć/śmiać there’s nothing to rejoice/to laugh about

- „dziękuję za podwiezienie” – „nie ma za co” ‘thanks for the lift’ – ‘don’t mention it’ a. ‘you’re welcome‘

- „przepraszam, że panu przerwałem” – „nie ma za co” ‘sorry I interrupted you’ – ‘that’s all right’

- już cię/was nie ma! off with you!

- być w pracy/szkole to be at work/at school

- być w teatrze/na koncercie to be at the theatre/at a concert

- teraz wychodzę, ale będę w domu o piątej I’m going out now, but I’ll be home at five

- dzisiaj nie ma go w biurze he’s not in the office today

- w pokoju nikogo nie ma/nie było there is/was no-one in the room

- jest już piąta, a jego jak nie ma, tak nie ma it’s already five, and he’s still not here a. there’s still no trace of him

- „czy jest Robert?” – „nie, nie ma go, jest jeszcze w szkole” ‘is Robert in?’ – ‘no, he’s not, he’s still at school’

- „są jeszcze bilety na ostatni seans?” – „niestety, już nie ma” ‘do you still have tickets for the last showing?’ – ‘sorry, all sold out’

- czy będziesz jutro w domu? ‘will you be at home a. in home tomorrow?’

- kiedy (ona) będzie znowu w Warszawie? when will she be in Warsaw again?

- byłem wczoraj u Roberta/u babci I was at Robert’s/granny’s yesterday, I went to see Robert/granny yesterday

- był przy narodzinach swojej córki he was present at the birth of his daughter

- nigdy nie byłem w Rosji I’ve never been to Russia

- „skąd jesteś?” – „(jestem) z Krakowa/Polski” ‘where are you from?’ – ‘(I’m) from Cracow/Poland’

- „gdzie jesteś?” – „tutaj!” ‘where are you?’ – ‘(I’m) here!’

- „jestem!” (przy odczytywaniu listy) ‘here!’, ‘present’

- będąc w Londynie, odwiedziłem Annę when a. while I was in London I went to see Anna

- biblioteka jest w budynku głównym the library is in the main building

- w jednym pudełku jest dziesięć bateryjek there are ten batteries in a packet

- w domu nie było nic do jedzenia there was nothing to eat at home a. in the house

- co jest w tym pudle? what’s in this box?

- gdzie jest moja książka/najbliższa apteka? where’s my book/the nearest chemist’s?

- co jest dzisiaj na lunch? what’s for lunch today?

- wczoraj na kolację był dorsz there was cod for dinner yesterday

- „dużo masz tych ziemniaków?” – „oj, będzie” pot. ‘got a lot of those spuds?’ – ‘loads’ pot.

- będzie, będzie, więcej się nie zmieści pot. that’s plenty a. that’ll do, there’s no room for any more

- jest godzina druga po południu it’s two in the afternoon a. two p.m.

- nie ma jeszcze szóstej rano it’s not yet six a.m.

- zanim dotrzemy do domu, będzie ósma wieczorem/północ it’ll be eight p.m./midnight by the time we reach home

- był maj it was in May

- to było w grudniu 1999 it was in December 1999

- to było dawno, dawno temu this was a long, long time ago

- jest piękny ranek it’s a fine morning

- jest mroźno/upalnie it’s nippy/hot

- wczoraj był deszcz/mróz it was raining/freezing yesterday

- ciekawe, czy jutro będzie pogoda I wonder if it’s going to be fine tomorrow

- nie pamiętam dokładnie, to było dość dawno temu I can’t really remember, it was some time ago

- z niego jeszcze coś będzie he’ll turn out all right

- co z niego będzie? how will he turn out?, what will become of him?

- będzie z niego dobry pracownik he’ll be a good worker

- kuchmistrz to z ciebie nie będzie you’ll never make a chef

- z tych kwiatów nic już nie będzie these flowers/plants have had it pot.

- z naszych planów/wakacji nic nie będzie nothing will come of our plans/holidays

- nic z tego nie będzie it’s hopeless

- nic dobrego z tego nie będzie nothing good will come of it

- tyle pracy i nic z tego nie ma (he’s done) so much work and nothing to show for it

- koncert/egzamin jest jutro the concert/exam is tomorrow

- zebranie było w sali konferencyjnej the meeting was (held) in the conference room

- jutro nie będzie a. nie ma lekcji there are no classes tomorrow

- był do ciebie telefon there was a phone call for you

- czy były do mnie jakieś telefony? has anyone called me?

- był wypadek w kopalni there was an accident in the mine

- co będzie, jeśli nie zdasz egzaminu? what’s going to happen if you fail the exam?

- co będzie, jeśli ktoś nas zobaczy? supposing a. what if someone sees us?

- nie martw się, wszystko będzie dobrze don’t worry, it’ll be a. it’s going to be fine

- w życiu bywa rozmaicie you never know what life may bring

- opowiedziałem jej wszystko, tak jak było I told her everything just as it happened

- co ci/jej jest? what’s the matter with you/her?

- coś mi/jemu jest something’s the matter with me/him

- czy jemu coś jest? is anything the matter with him?

- nic mu nie będzie, to tylko przeziębienie he’ll be fine, it’s only a cold

- być na weselu/zebraniu to be at a wedding/meeting

- wczoraj byliśmy na przyjęciu we were at a reception yesterday

- być w liceum/na uniwersytecie to be at secondary school/at university

- być na studiach to be a student a. at college

- być na prawie/medycynie to study law/medicine

- był na trzecim roku anglistyki he was in his third year in the English department

- być na kursie komputerowym to be on a computer course

- być na wojnie to go to war

- być pierwszym/drugim to be the first/second to arrive

- był na mecie trzeci he came third

- czy był już listonosz? has the postman been a. come yet?

- być pod urokiem/wrażeniem kogoś/czegoś to be charmed/impressed by sb/sth

- być pod wpływem kogoś/czegoś to be under the influence of sb/sth

- prowadzić samochód, będąc pod wpływem alkoholu to drive while under the influence of alcohol

- być w ciąży to be pregnant

- być w dobrym/złym humorze to be in a good/bad mood

- nie być w nastroju do zabawy not to feel like going out a. partying

- być w doskonałej formie to be in excellent form a. in fine fettle

- być w strachu to be scared

- być w rozpaczy to be in despair

- bądźmy dobrej myśli let’s hope for the best

- jestem przed obiadem I haven’t had my lunch yet

- jestem już po śniadaniu I’ve already had breakfast

- był siedem lat po studiach he had graduated seven years earlier

- być po kielichu/po paru kieliszkach pot. to have had a drop/a few euf.

- być na diecie to be on a diet

- być na kaszce a. kleiku to be on a diet of gruel

- być na emeryturze/rencie to be on a pension

- sukienka jest do kolan the dress is knee-length

- wody było do kostek the water was ankle-deep

- firanka była do połowy okna the net curtain reached halfway down the window

- chwila nieuwagi i było po wazonie one unguarded moment and the vase was smashed to pieces

- jest już po nim/nas! it’s curtains for him/us! pot.

- jeszcze chwila i byłoby po mnie another instant and it would have been curtains for me a. would have been all up with me pot.

- być nauczycielem/malarzem to be a teacher/painter

- kiedy dorosnę, będę aktorem when I grow up, I’ll be an actor

- być Polakiem/Duńczykiem to be Polish/Danish

- borsuk jest drapieżnikiem the badger is a predator

- nie bądź dzieckiem! don’t be childish a. such a child!

- jestem Anna Kowalska I’m Anna Kowalska

- „cześć, to ty jesteś Robert?” – „nie, jestem Adam” ‘hi, are you Robert? a. you’re Robert, are you?’ – ‘no, I’m Adam’

- co to jest – ma cztery nogi i robi „miau”? what (is it that) has four legs and says ‘miaow’?

- była wysoka/niska she was tall/short

- jest autorką cenioną przez wszystkich she’s an author appreciated by all a. everybody

- mój dziadek był podobno bardzo przystojnym mężczyzną my grandfather is said to have been a very handsome man

- wciąż jest taka, jaką była za młodu she’s still her old self

- kwiaty były żółte i czerwone the flowers were yellow and red

- pizza była całkiem dobra the pizza was quite good

- pojemnik był z drewna/plastiku the container was made of wood/plastic

- z tych listewek byłby ładny latawiec these slats could make a fine kite

- wszystko to były jedynie domysły it was all only conjecture

- czyj jest ten samochód? whose car is this?, who does this car belong to?

- ta książka jest jej/Adama this book is hers/Adam’s, this is her/Adam’s book

- żona była dla niego wszystkim his wife was everything to him

- nie naśladuj innych, bądź sobą don’t imitate others, be yourself

- ta zupa jest zimna this soup is cold

- Maria jest niewidoma Maria is blind

- jesteś głodny? are you hungry?

- Robert jest żonaty/rozwiedziony Robert is married/divorced

- są małżeństwem od dziesięciu lat they’ve been married for ten years

- bądź dla niej miły be nice to her

- bądź tak dobry a. uprzejmy would you mind

- bądź tak miły i otwórz okno would you mind opening the window?

- czy byłaby pani uprzejma podać mi sól would you be kind enough a. would you be so kind as to pass me the salt?

- nie bądź głupi! don’t be a fool!

- cicho bądź! be quiet!

- być w kapeluszu/kaloszach/spodniach to be wearing a hat/rubber boots/trousers

- była w zielonym żakiecie/czarnym berecie she was wearing a green jacket/black beret, she had a green jacket/black beret on

- być za kimś/czymś (opowiadać się) to support sb/sth, to be for sb/sth

- byłem za tym, żeby nikomu nic nie mówić I was for not telling anyone anything

- dwa razy dwa jest cztery two times two is four

- ściany pokoju były pomalowane na różowo the walls of the room were painted pink

- dzieci, które są maltretowane przez rodziców children who are abused by their parents

- tak jest napisane w gazecie that’s what it says in the paper

- samochód będzie naprawiony jutro the car will be repaired by tomorrow

- to musi być zrobione do czwartku this must be done by Thursday

- sukienka była uszyta z czarnej wełenki the dress was made of black wool

- będzie pamiętał a. pamiętać tę scenę przez cały życie he will remember this scene all his life

- będziemy długo go wspominali a. wspominać we shall a. will long remember him

- co by się było stało, gdyby nie jego pomoc what would have happened if it hadn’t been for his help

- byłaby spadła ze schodów (omal nie) she almost fell down the stairs

- byłbym zapomniał! zabierz ze sobą śpiwór I almost a. nearly forgot! take a sleeping bag with you

- jest dopiero wpół do ósmej it’s only half past seven

- nie było co jeść there was nothing to eat

- za ciepło będzie ci w tym swetrze you’ll be too hot in this jumper

- byłoby przyjemnie zjeść razem obiad it would be nice to have lunch together

- wychodzić po zmierzchu było niebezpiecznie it was dangerous going out after dark

- nie kupić tego mieszkania będzie niewybaczalnym błędem not to buy that a. the flat would be an inexcusable mistake

- z chorym było źle/coraz gorzej the patient was bad/getting worse

- z dziadkiem jest nienajlepiej grandfather is poorly

- wszystko będzie na niego he’ll get all the blame

- żeby nie było na mnie I don’t want to get the blame

- na imię było jej Maria her name was Maria

- było dobrze po północy it was well after midnight

- będzie z godzinę/trzy lata temu an hour or so/some three years ago

- będzie kwadrans jak wyszedł he must have left fifteen minutes or so ago, it’s been fifteen minutes or so since he left

- do najbliższego sklepu będzie ze trzy kilometry it’s a good three kilometres to the nearest shop

- nie ma tu gdzie usiąść there’s nowhere here to sit

- w tym mieście na ma dokąd pójść wieczorem there’s nowhere to go at night in this town

- nie ma komu posprzątać/zrobić zakupy there’s no-one to clean/to do shopping

- nie ma z kim się bawić there’s no-one to play with

- trzeba było coś z tym zrobić something had to be done about it

- trzeba było od razu tak mówić why didn’t you say so in the first place?

- czytać można było tylko przy świecach one could read only by candlelight

- jest gorzej niż można było przypuszczać it’s worse than might have been expected

■ bądź zdrów! (pożegnanie) goodbye!, take care!

- być bez forsy/przy forsie pot. to be penniless/flush pot.

- być do niczego (bezużyteczny) [osoba, przedmiot] to be useless a. no good; (chory, słaby) [osoba] to be poorly a. out of sorts

- być może perhaps, maybe

- być może nam się uda perhaps we’ll succeed

- być może a. może być, że… it may happen that…

- być niczym [osoba] to be a nobody

- znałem ją, kiedy jeszcze była nikim I knew her when she was still a nobody

- być przy nadziei a. być w poważnym a. odmiennym a. błogosławionym stanie książk. to be in an interesting condition a. in the family way przest.; to have a bun in the oven euf., pot.

- było nie było (tak czy owak) when all’s said and done, after all; (niech się dzieje co chce) come what may, be that as it may

- było nie było, to już ćwierć wieku od naszego ślubu when all’s said and done a. after all, it’s twenty-five years since we got married

- było nie było, idę pogadać z szefem o podwyżce come what may, I’m going to the boss to talk about a rise

- było siedzieć w domu/nie pożyczać mu pieniędzy pot. serves you right, you should have stayed at home/shouldn’t have lent him money

- było nic mu nie mówić you should have told him nothing

- co będzie, to będzie whatever will be, will be

- co było, to było let bygones be bygones

- co jest? pot. what’s up? pot.

- co jest, do jasnej cholery? dlaczego nikt nie otwiera? what the hell’s going on? – why doesn’t anyone open the door? pot.

- co jest? przyjacielowi paru groszy żałujesz? what’s wrong? – can’t spare a friend a few pence? pot.

- coś w tym jest a. coś w tym musi być there must be something in it

- coś w tym musi być, że wszyscy dyrektorzy będą na tym zebraniu there must be something in it, if all the directors are going to the meeting

- jakoś to będzie things’ll a. it’ll work out somehow pot.

- nie ma co a. rady oh well

- nie ma co, trzeba brać się do roboty oh well, time to do some work

- nie ma co! well, well!

- mieszkanie, nie ma co, widne i ustawne well, well, not a bad flat, airy and well laid out

- ładnie się spisałeś, nie ma co! iron. well, well, you’ve done it now, haven’t you!

- nie ma (to) jak kuchnia domowa/kieliszek zimnej wódki nothing beats a. you can’t beat home cooking/a glass of cold vodka

- nie ma (to) jak muzyka klasyczna give me classical music every time

- nie ma to jak wakacje! there’s nothing like a holiday!

- nie może być! (niedowierzanie) I don’t believe it!, you don’t say!

- niech będzie! oh well!

- niech ci/wam będzie! have it your own way!

- niech mu/jej będzie! let him/her have his/her own way!

- niech tak będzie! (zgoda) so be it!

- tak jest! (owszem) (that’s) right!

- „to jest pańskie ostatnie słowo” – „tak jest, ostatnie” ‘is that your final word?’ – ‘yes, it is’, ‘that’s right’

- tak jest, panie pułkowniku/generale! Wojsk. yes, sir!

- to jest książk. that is, that is to say

- główne gałęzie przemysłu, to jest górnictwo i hutnictwo the main branches of industry, that is (to say) mining and metallurgy

* * *

* * *

jestem jesteś są; będę będziesz bądź

1. (= znajdować się w jakimś stanie l. miejscu) be; (= istnieć) exist, be there; być na diecie be on a diet; być na emeryturze be retired; jestem po robocie I'm finished l. done with work (for today); pewnego razu był sobie król... once upon a time there lived a king...; w ogrodzie były róże there were roses in the garden; w Galaktyce są miliardy gwiazd there are billions of stars in the Galaxy; ile ich jest? how many of them are there?; być w kinie be at the theater; być na wycieczce be on a trip; być w Warszawie be in Warsaw; być u babci na wsi be at grandma's house in the country; być z kimś sam na sam be one on one with sb; od świtu jestem na nogach I have been on my feet all day; Ewa jest na ostatnich nogach Eva is ready to drop l. dead on her feet; jesteś na drodze do zawału you are on the road to a heart attack; wszystko jest na swoim miejscu everything is in its place; to było nie na miejscu that was out of line; być na ustach całego miasteczka be on the lips of everyone in town; być jedną nogą na tamtym świecie have one foot in the grave; co dzisiaj będzie na obiad? what's for supper today?; wszystko jest pod ręką we have everything right at hand; być u steru przen. be at the wheel; no to jestem w domu (= zrozumiałem) that hits home; być w latach l. w leciech be up in one's years; być w sile wieku be in one's prime; być w opałach be in a bind; teraz wszystko jest w twoich rękach now everything is in your hands l. up to you; być w siódmym niebie be in seventh heaven; być w swoim żywiole be in one's element; być na zebraniu be at a meeting; być na wojnie be (fighting) in a war; być na studiach be at college; być na anglistyce be in the English Department; nigdy nie byłem w Chicago I've never been to Chicago; Adam jest pod pantoflem swojej żony Adam is henpecked; być nie w sosie be in a bad mood; jest gaz i woda we have gas and water; jestem takiego samego zdania I'm of the same opinion; jestem dobrej myśli I'm hoping for the best; jest mi u ciebie tak dobrze I feel so good at your place; jest mi głupio I feel stupid; to jest do niczego it's no good; być górą be on top; to nie jest czas po temu this is not the time for that; to nie jest mi na rękę this is inconvenient (for me); to nie jest po mojej myśli that's not what I intended l. what I had in mind; jestem pod wrażeniem I'm impressed; jestem bez pieniędzy I'm broke; jestem w ciąży I'm pregnant; Ewa jest przy nadziei przest. Eva is in the family way; jestem na służbie I'm on duty; byliśmy na spacerze we were taking a walk; dobrze wiesz, że jesteś na mojej łasce you know fully well that you're at my mercy; czy jesteś w stanie mnie zrozumieć? are you able to understand me?; jestem w dobrym humorze I'm in a good mood; byliśmy w kłopocie, co zrobić z... we couldn't figure out what to do with...; Ewa przez moment była w rozterce for a moment Ewa was in a dilemma; Ewa jest z Adamem w przyjaźni Ewa is friends with Adam; po czyjej jesteś stronie? whose side are you on?; Adam jest w porządku Adam is OK l. alright; to nie jest w moim guście that's not my style; jestem na bakier z gramatyką I haven't a clue about grammar; z teściową jestem na złej stopie I'm on bad terms with my mother-in-law; z prezesem jestem na ty I'm on a first name basis with the president; jestem za reformą I'm for the reform; oni są z sobą za pan brat they are on familiar terms; jestem z Ewą po słowie przest. I'm engaged to Eve.

2. ( część orzeczenia imiennego) jestem studentem I am a student; byłam piosenkarką I was a singer; będę generałem I will be a general; ta dziewczyna jest ładna that girl is pretty; samochód jest ojca that's father's car; ten długopis nie jest mój this pen isn't mine; bądź zdrów! get well!; jesteś dla mnie niczym! you mean nothing to me; on nie był sobą he wasn't himself; dwa razy dwa jest cztery two plus two is l. equals four.

3. ( w zdaniach bezosobowych) (= zdarzać się) jest piękny dzień it's a beautiful day; był kwiecień it was April; było to dość dawno it was l. happened quite a long time ago; był do ciebie telefon you had a call; było już późno it was getting late; nie ma co jeść there's nothing to eat; będzie z godzinę temu, jak... it's been an hour since...; a co będzie ze mną? what will happen to me?; ciekaw jestem, co z niego będzie I'm curious (about) what will become of him; jeżeli tak jest if it is so; być może maybe, perhaps; co będzie, to będzie come what may; co było, to było let bygones be bygones; jakoś to (w końcu) będzie thing's will turn out fine (in the end); co ci jest? what's wrong l. the matter with you?; z tej mąki nie będzie chleba it's hopeless; nie może być that's impossible; jest już po nim it's too late for him; he's done for; he's a goner l. a has-been; co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr what's done is done; tak jest! exactly!, precisely!, that's right; wojsk. yes, sir!; to jest (= czyli) that is; było nie było whatever happens; no matter what (happens).

czasownik posiłkowy

1. tylko będę będziesz itd. ( w formach czasu przyszłego) will (be); będę pamiętał o tym I'll remember that; dzieci będą w ogrodzie the kids will be in the garden; będziemy śpiewać kolędy we're going to sing carols.

2. ( w formach strony biernej) dom był sprzedany za... the house was sold for...; jesteś obserwowany you are being watched; droga jest już naprawiona the road has been repaired.

* * *

1. (= stawiać kroki) walk, go (around l. about); chodzić na spacery go for walks; chodzić po lesie walk l. take a walk in the forest; chodzić po górach go hiking in the mountains; chodzić po nocy walk at night; chodzić ulicami walk (along) the streets; chodzić na palcach walk on one's tiptoes; tiptoe; chodzić na czworakach crawl on all fours; chodzić o lasce walk with a cane; nie chodź po trawie! keep off the grass!; chodź tu! come here!; chodź ze mną come with me; chodźmy! come on!, let's go!; chodźmy coś zjeść let's go for a meal; chodź, zabawimy się let's go and have some fun; chodzić przy nodze ( o psie) heel.

2. (= robić coś regularnie) chodzić na dziewczyny pot. pick up girls; chodzić po zakupy go shopping; chodzić na polowanie go hunting; chodzić na grzyby go mushroom-picking; chodzić po prośbie go begging.

3. przen. chodząca encyklopedia żart. walking encyclopedia; chodzić na rzęsach pot. go around raising hell; co ci chodzi po głowie? what's on your mind?; pieniądze piechotą nie chodzą money doesn't grow on trees; wypadki chodzą po ludziach accidents will happen; Adam chodzi z Ewą Adam is going out with l. seeing Ewa; nieszczęścia chodzą parami it never rains, but it pours; chodzić od Annasza do Kajfasza go from one to the next; chodzić własnymi drogami follow one's own path; chodzić w glorii be bathed in glory; ta piosenka ciągle chodzi mi po głowie I can't get that song out of my head; w tym wypadku talent chodzi w parze ze skromnością in this case, talent goes hand in hand with modesty.

4. (= bywać gdzieś regularnie) go to, attend; chodzić do szkoły/pracy/kościoła go to school/work/church; chodzić do teatru/kina go to the theater/movies; chodzić na zebrania attend meetings.

5. (= pilnować) take care of, look after; chodzić koło dzieci look after the children.

6. chodzić w czymś (= nosić) wear sth; nie mam w czym chodzić I don't have anything to wear; chodzić w mundurze wear a uniform.

7. o co chodzi? what's the matter l. problem?, what's up?; chodzi o to, że... the point l. issue is that...; o co ci chodzi? what's your point l. problem?, what do you mean?; chodzi o nasze życie our lives are a stake (here); jeśli o mnie chodzi, to... as far as I'm concerned...; tu nie o to chodzi, żeby... the point l. issue here is not to...; nie chodzi tu o pieniądze money isn't the issue (here); rozumiem, o co ci chodzi I see what you mean; I get the picture; jeśli chodzi o... as regards...; ach, o to chodzi ah, so that's it; (właśnie) o to chodzi that's (just l. exactly) the point, that's the idea; (właśnie) o to mi chodzi that's (precisely) what I mean.

8. (= kursować) pot. run; na tej trasie pociągi chodzą bardzo rzadko trains run along this line only every so often.

9. (= funkcjonować) work, run; mój zegarek nie chodzi my watch stopped working l. running; silnik chodzi bez zarzutu the engine runs fine; silnik chodzi jak w zegarku the engine is purring like a pussycat; klucz w zamku ciężko chodzi the key doesn't want to turn in the lock.

10. (= drgać) shake, tremble; ściany chodzą od wybuchów the wall are shaking from the explosions; wino chodzi wine ferments.

11. (= krążyć) go; chodzą słuchy, że... word is going around that...; dreszcze chodzą mi po plecach I get shivers l. chills down my spine.

* * *

Gen.pl. -ek

1. (= drobiazg) trifle.

2. (= osoba lub rzecz na łasce jakiejś siły) plaything; być/stać się igraszką w czyichś rękach be/become sb's plaything; być igraszką żywiołów be exposed to the fury of the elements.

3. lit. (= zabawa) play, game; igraszka słowna play on words, pun; igraszki miłosne love play, lovemaking.

- na stole/kanapie/krześle on the table/sofa/chair

- na ścianie/drzwiach on the wall/door

- na Ziemi/Księżycu on the Earth/Moon

- na niebie in the sky

- na jeziorze/rzece on the lake/river

- na morzu at sea

- na zdjęciu/obrazie (jako temat) in a photo/picture

- na środku czegoś in the middle a. centre of sth

- na początku/końcu czegoś at the beginning/end of sth

- rana na nodze a wound on a a. in the leg

- mieć na sobie marynarkę/płaszcz to be wearing a jacket/coat

- nosiła pierścionek na małym palcu, a na szyi korale she had a ring on her little finger and beads (a)round her neck

- włóż płaszcz na sweter put your coat on over your sweater

- na stadionie at the stadium

- na korytarzu in the corridor

- na ulicy in the street, outside

- na ulicy Klonowej in a. on Klonowa Street

- na dworcu/przystanku autobusowym at the station/bus stop

- na staromiejskim rynku in the Old Town marketplace

- na wschodzie/południu in the East/South

- na Bliskim Wschodzie in the Middle East

- na Ukrainie/Węgrzech in (the) Ukraine/in Hungary

- na Śląsku/Mazowszu in Silesia/Mazovia

- na wyspie/Borneo on an island/in Borneo

- na wsi in the country

- na uniwersytecie at (the) university/in the university

- na wykładzie/przedstawieniu at a lecture/performance

- na górze/dole (wysokość) at the top/bottom; (w budynku) upstairs/downstairs

- na plażę/bagna to the beach/marshes

- na stację/salę operacyjną to the station/the operating theatre

- na Łotwę/Pomorze to Latvia/Pomerania

- na Sycylię/Krym to Sicily/the Crimea

- wyprawa na Mount Everest an expedition to Mount Everest

- wspinać się na Giewont to climb Giewont

- robotnicy wylegli na ulice workers took to the streets

- dostał się na uniwersytet/prawo he entered university a. was admitted to university/he entered the law department

- poszła na zebranie/koncert she went to a meeting/concert

- iść/skręcać na północ/wschód to go/turn north/east

- okna wychodzą na południe/na ogród the windows face south/look onto the garden

- na północ/wschód od czegoś to the north/east of sth

- na górę/dół (wyżej/niżej) up/down; (w budynku) upstairs/downstairs

- patrzeć na kogoś to look at sb

- postawić wazon na stół a. na stole to put a vase on the table

- ładować meble na ciężarówkę to load furniture onto a lorry

- przenosić się z miejsca na miejsce to move from place to place

- wyjechać na tydzień/dwa dni to go away for a week/two days

- na krótko for a bit a. a short while

- na zawsze forever, for ever

- muszę was na chwilę zostawić I’ll have to leave you for a moment

- ptaki odleciały na zimę the birds have flown off for the winter

- na pół godziny przed odlotem samolotu half an hour before the plane’s departure

- miałeś zrobić tłumaczenie na wczoraj you were supposed to finish the translation by yesterday

- przesuńmy zebranie na jutro let’s postpone the meeting till tomorrow

- masz przyjść na drugą/lunch you must come at two/for lunch

- jestem z nim umówiony na siedemnastą/na piątego stycznia I’m seeing him at 5 p.m./on January the fifth

- na tę okazję for the occasion

- sukienka na specjalne okazje a dress for special occasions

- zjeść coś na śniadanie/lunch to have a. eat sth for breakfast/lunch

- kupić komuś prezent na urodziny to buy sb a present for his/her birthday

- zaprosić kogoś na imieniny/wigilię to invite sb to one’s name day party/for Christmas Eve

- pójść na wesele/pogrzeb to go to a wedding/funeral

- pocałować/pomachać komuś na pożegnanie to kiss/wave sb goodbye

- policjanci na koniach policemen on horseback

- jechać na rowerze to cycle, to ride a bike

- latać na lotni to go hang-gliding

- jeździć na łyżwach/wrotkach to skate a. go skating/to (roller) skate a. go (roller) skating

- chodzić/stać na rękach to walk/stand on one’s hands

- skakać na jednej nodze to hop on one foot

- zjechał na nartach ze zbocza he skied down the slope

- dziecko poruszało się na pupie po całym pokoju the baby shuffled around the room on his/her bottom

- stolik na kółkach a table on a. with wheels

- pantofle na wysokim obcasie highheeled shoes

- pantofle na płaskim obcasie low-heeled shoes, flats US

- fotel/konik na biegunach a rocking chair/horse

- spodnie na szelkach/pasku trousers with braces/with a belt

- prowadzić psa na smyczy to lead a dog on a leash

- leżeć na brzuchu/plecach to lie on one’s stomach/back

- oprzeć się na łokciu/na lasce to lean on one’s elbow/a cane

- na komputerze/kalkulatorze on a computer/calculator

- pisać na maszynie to type, to write on a typewriter

- uszyć sukienkę na maszynie to machine(-sew) a dress

- grać na skrzypcach/fortepianie to play (on) the violin/piano

- zagrać jakąś melodię na skrzypcach/fortepianie to play a tune on the violin/piano

- robić na drutach to knit

- jajka na twardo/miękko hard-boiled/soft-boiled eggs

- usmażyć coś na maśle/oleju to fry sth in butter/oil

- ten rosół jest na wołowinie, nie na kurczaku this is beef broth, not chicken broth

- nalewka na wiśniach cherry brandy

- sprzedawać coś na sztuki/tuziny to sell sth by the piece/dozen

- kupić coś na raty to pay for sth by a. in instalments

- pomalować coś na niebiesko/zielono to paint sth blue/green

- ubierać się na biało/czarno to dress in white/black

- „podawać na zimno/gorąco” ‘serve cold/hot’

- zrobiła się na Marylin Monroe pot. she dolled herself up like Marylin Monroe pot.

- (ona) uczy się na piątki she always gets top marks

- mięso na befsztyki/zupę meat for steak/soup

- butelka na mleko a milk bottle

- materiał na sukienkę dress material

- stojak na buty a shoe rack

- syrop na kaszel cough syrup

- koncert na skrzypce i fortepian a concerto for violin and piano

- dom na sprzedaż a house for sale

- sztućce/stół na cztery osoby cutlery/a table for four (people)

- brała krople na serce she took drops for her heart

- nie mam już miejsca na książki I don’t have any more room for books

- na dokończenie tego mieliśmy tylko dwie godziny we only had two hours to finish it

- nie trać czasu na głupstwa don’t waste time on trifles

- brakuje pieniędzy na zasiłki there’s a shortage of money for benefits

- zabrali go do szpitala na operację they took him to hospital for an operation

- poszedł na egzamin he went to take a. went off for his exam

- idę do znajomych na brydża I’m going to my friends to play (some) bridge a. for a game of bridge

- umówmy się na piwo let’s meet for a beer

- muszę pójść na zakupy I have to do some a. go shopping

- na co chcesz pójść (do kina)? what (film) would you like to see?

- wybrać się na grzyby/ryby to go mushroom picking/fishing

- skoczył do wody jemu/jej na ratunek he jumped into the water to save him/her

- podarł spodnie na strzępy he tore his trousers to shreds

- wazon rozbił się na kawałki the vase smashed to pieces

- porąbał drewno na kawałki he chopped the wood into pieces

- pokrój mięso na plastry/kawałki cut the meat into slices/chunks

- gips strwardniał na kamień the plaster set as hard as rock

- przerobiła sukienkę na spódnicę she turned the dress into a skirt

- przebudowali piwnicę na sklep they converted the cellar into a shop

- rodzice wychowali go na uczciwego człowieka his parents brought him up to be an honest man

- na czyjąś prośbę/zaproszenie at sb’s request/invitation

- na czyjś rozkaz at sb’s order

- na widok kogoś/czegoś at the sight of sb/sth

- na dźwięk dzwonka wyskoczył z wanny at the sound of the bell he jumped out of the bath

- na myśl o tym zrobiło mu się słabo he felt faint at the (very) thought of it

- śledztwo rozpoczęto na wniosek poszkodowanego the investigation was opened at the request of the injured party

- na nasz apel zgłosiło się wielu ochotników many volunteers responded to our appeal

- oskarżeni utrzymują, że strzelali na rozkaz the accused claim that they were ordered to shoot

- chorować na grypę to be ill with flu

- przystanek na żądanie a request stop GB, a flagstop US

- dwa razy na tydzień/rok twice a week/year

- jeden student na dziesięciu one student in ten a. out of ten

- na jedno miejsce było sześciu kandydatów there were six candidates per place

- bieg na 100 metrów the 100 metres sprint

- głęboki/długi na sześć metrów six metres deep/long

- drzwi były otwarte na całą szerokość the door was wide open

- podszedłem do niego na odległość kilku kroków I came to within several steps of him

- poziom wody podniósł się na wysokość pierwszego piętra the level of the water rose up to the first floor

- jak na swoje lata, jest w doskonałej formie he’s in excellent form for his years

- jak na emeryta, ma spore dochody for a pensioner he has quite a large income

- pomidory, jak na krajowe, są znakomite for Polish tomatoes they’re delicious

- suma, jak na owe czasy, ogromna a huge sum for a. in those days a. times

- na ówczesne warunki (for) the way things were at the time; for the conditions prevailing at that time książk.

- na co? what for?

- na co ci ołówek? what do you need a pencil for?

- i na co wam to było? what did you have to do that for?

- na odwal (się) pot. a. na odpieprz (się) posp. [zrobiony, wykonany] any old how pot.

* * *

* * *

+ Loc.

1. ( miejsce) on, at, in ( często nie tłumaczony jako przyimek); na stole on the table; na ścianie on the wall; na górze/na dole up/down; at the top/bottom ( czegoś of sth); (= na piętrze/na parterze) upstairs/downstairs; na ulicy on the street; Br. in the street; na Siódmej Ulicy on Seventh Street; Br. in Seventh Street; na Pennsylvania Avenue pod numerem 10 Br. at 10 Pennsylvania Avenue; na Alasce/Litwie in Alaska/Lithuania; na deszczu (out) in the rain; na dworze (= na zewnątrz) outside, outdoors; na koniu on a horse, on horseback; na korytarzu in the corridor; na palcu/głowie on one's finger/head; mieć mnóstwo spraw na głowie przen. have a lot on one's mind l. shoulders; na początku/końcu czegoś at the beginning/end of sth; na polu in the field; na uniwersytecie/poczcie at the university/post office; na zachodzie in the west.

2. ( sytuacja) gdybym był na twoim miejscu if I were you, if I were in your shoes.

3. (= podczas) at, during, on; na zebraniu/koncercie at a meeting/concert; na wakacjach on vacation; Br. on holiday; na wycieczce on a trip l. excursion; spędzać czas na czytaniu spend one's time reading.

4. ( środek lokomocji) on; jechać na koniu ride (on) a horse; jeździć na nartach ski, go skiing; jeździć na rowerze ride (on) a bicycle, ride a bike.

5. ( ruch lub pozycja ciała) on; chodzić na rękach walk on one's hands; leżeć na boku lie on one's side; na nogach (t. przen. = w dobrej kondycji) on one's feet.

6. ( instrument) on; grać na skrzypcach/fortepianie play the violin/piano; grać melodię na fortepianie play a tune on the piano.

7. ( narzędzie) pisać na maszynie type, typewrite; robić na drutach knit.

8. ( precyzowanie znaczenia rzeczownika) buty na wysokich obcasach high-heeled shoes; ciasto na drożdżach yeast dough; nalewka na wiśniach cherry liqueur; koń na biegunach rocking horse.

9. (po czasownikach l. przymiotnikach) oszczędzać na czymś economize on sth; wprawiać się na czymś cut one's teeth on sth; wychowany na czymś brought up l. raised on sth.

+ Acc.

1. (kierunek l. cel) to, toward(s), on, upon ( często nie tłumaczony jako przyimek); na Alaskę/Litwę to Alaska/Lithuania; na stolicę (o celu marszu, operacji wojskowej) toward l. on the capital; na górę/na dół up/down; ( po schodach) upstairs/downstairs; na pocztę/dworzec kolejowy to the post office/railroad station; na ulicę (out) into the street; na zachód west, westward(s); wyjść na ulicę (euf. = zacząć uprawiać prostytucję) go on the streets.

2. (po czasownikach l. przymiotnikach) chory na głowę (pot. = szalony) sick in the head, brainsick; chorować l. cierpieć na coś suffer from sth; cieszyć się na coś look forward to sth; krzyczeć na kogoś shout at sb; patrzeć na kogoś/coś look at sb/sth; zanosi się na deszcz it's going to rain; zły na kogoś/coś angry at/with sb/sth.

3. ( stan) postawić kogoś na nogi przen. put sb on their feet (again).

4. ( okres) for; na chwilę for a moment, for a while; na miesiąc for a month.

5. (termin, wyznaczony czas) (dokładnie) na czas (right) on time; obiad będzie na piątą dinner will be (ready) at five; umówić się na środę agree to meet on Wednesday, schedule an appointment for Wednesday; wracam na Wielkanoc I'll be back l. returning for Easter; zrobię to na jutro I'll do it for tomorrow.

6. (napęd, zasilanie) silnik na benzynę gasoline engine; zegar na baterię battery-powered clock.

7. ( przeznaczenie) kosz na śmieci waste-paper basket; materiał na sukienkę dress material; koncert na fortepian muz. piano concerto; skrzynka na listy mailbox; Br. letter-box.

8. ( sposób) with, by; walczyć na miecze fight with swords; kupować na raty buy on installments; kupować/sprzedawać na sztuki buy/sell by the piece.

9. ( miara) 100 kilometrów na godzinę a hundred kilometers an hour/per hour; szeroki na dwa metry two meters wide; raz na rok once a year.

10. (przyczyna, bodziec) on, upon, at, to; co ty na to? what do you say?, what would you say to that?; na żądanie on demand; na czyjąś prośbę/czyjś rozkaz on l. at sb's request/order; na widok kogoś/czegoś at the sight of sb/sth; na wieść o wypadku upon the news of the accident; odpowiedzieć na pytanie answer a question.

11. ( podział) into, in; drzeć coś na kawałki tear sth into l. to pieces; dzielenie włosa na czworo przen. hair-splitting; dzielić/łamać/składać coś na pół divide/break/fold sth in half.

12. ( dzielenie liczb) sto na dziesięć one hundred (divided) by ten.

13. ( wymiary) pięć na dziesięć cali five by ten inches.

14. ( cel) to, for, into; być przyjętym na (Uniwersytet) Yale be accepted at l. by Yale (University); dostać się na wydział chemii get into the chemistry department; iść na przyjęcie/zebranie go to a party/meeting; iść na ryby go fishing; iść na spacer go for a walk; jechać na wycieczkę go on an excursion; wyskoczyć na miasto go out, go into town.

15. ( w utarych zwrotach) na dobitkę to crown it all, to top it (all) off, on top of all that; na domiar złego to make matters worse; na przykład for example, for instance; jak na złość ironically; na zakończenie finally; na złamanie karku at breakneck speed l. pace, helter-skelter.

16. ( w równoważnikach zdań) na pomoc! help!; na koń! mount up!; na zdrowie! ( toast) cheers!; ( odpowiedź na kichnięcie) bless you!

z przysłówkami, przymiotnikami i wyrazami nieodmiennymi

1. ( z nazwami kolorów) pomalować coś na biało paint sth white.

2. ( okres) for; na długo/krótko for a long/short time; na zawsze forever.

3. ( sposób) na czczo on an empty stomach; na leżąco lying (down), reclining, prone; jajko na twardo hard-boiled egg; na wznak on the back.

4. ( relacje przestrzenne) na zewnątrz (czegoś) outside (sth); na wprost (straight) on l. ahead; (= naprzeciw) opposite; na zachód/lewo ( o położeniu) to the west/left ( od czegoś of sth).

5. ( w utartych zwrotach) wszystko na nic/na próżno (it's) all for nothing/in vain.

inv ( litera) O, o

* * *

indecl. ( litera) O, o; O jak Olga O for Olive, O as in Olive.

1. ( wyraża zdziwienie) oh; o rety! oh boy!, oh my!; o Boże! oh my God!, o nie! oh no!

2. ( wyraża gest wskazywania) look!; o tam! over there!

1. + Acc. l. Loc. (cel myślenia, mówienia, pytania) about; mówić o kimś/czymś talk about sb/sth; myśleć o kimś/czymś think about sb/sth; pytać o kogoś/coś ask about sb/sth; prosić o coś ask for sth; gniewać się o coś be angry about sth, be angry over sth; kłócić się o coś quarrel about sth; przyprawiać kogoś o mdłości make sb sick; być zazdrosnym o kogoś/coś be jealous of sb/sth; oskarżać kogoś o coś accuse sb of sth, charge sb with sth; mieć o czymś pojęcie have an idea of sth; nie mieć zielonego pojęcia o czymś not to have the foggiest l. faintest idea of sth.

2. + Acc. (obiekt, na który skierowana jest czynność) against, on; opierać się o kogoś/coś lean against sb/sth; uderzać o coś hit against sth, hit sth; potykać się o coś trip over sth, trip on sth, stumble on sth.

3. + Acc. ( różnica wielkości) by; większy o metr one meter longer, longer by one meter; starszy/młodszy o rok one year older/younger.

4. + Loc. ( termin) at; o godzinie szóstej at six (o'clock); o północy at midnight; o świcie at dawn.

5. + Loc. ( określone cechy) with, of; człowiek o silnych nerwach man with strong nerves; roślina o pięknych kwiatach plant with beautiful flowers; dziewczyna o ujmującym uśmiechu girl with a charming smile; człowiek o dużych wymaganiach demanding person, person of high expectations; chodzić o kulach walk on crutches; chodzić o lasce walk with a stick; chodzić o własnych siłach walk on one's own; żyć o chlebie i wodzie live on bread and water.

- zaczął chodzić, gdy miał rok he started walking when he was a year old

- pacjent zaczyna już chodzić the patient’s beginning to walk

- chodzić pieszo a. piechotą a. na piechotę to go on foot

- chodzić po lesie/górach to walk in the forest/mountains

- chodzić po pokoju/po mieszkaniu to walk around the room/flat

- chodzić po drzewach to climb trees

- chodzić po zakupy to go shopping

- chodzić na czworakach to crawl on all fours

- chodzić na palcach/na rękach to walk on tiptoe/on one’s hands

- chodzić o lasce to use a walking stick

- chodzić o kulach to walk on a. go about on crutches

- chodzić z kimś to go out with sb

- ta piosenka chodzi za mną cały dzień that song’s been going around in my head all day

- od rana chodzi za mną coś słodkiego I’ve been longing for something sweet to eat since this morning

- chodzić za czymś pot. to be looking for sth

- chodziłem za jakimś ładnym drobiazgiem dla mamy I’ve been looking for something nice for Mum

- chodzić do pracy/szkoły/biura to go to work/school/the office

- chodzić do kościoła to go to church

- chodzić do podstawówki/gimnazjum/liceum to go to primary school/middle school/upper school

- chodzić do kina/teatru to go to the cinema/theatre

- chodzić na uniwersytet to go to university

- chodzić na wykłady/zajęcia to attend a. go to lectures/classes

- raz w tygodniu chodzę na angielski I have a. I go to English lessons once a week

- chodzić na zebrania/na koncerty to go to meetings/concerts

- chodzić na basen to go swimming

- chodzić na masaże to go to massage sessions

- chodzić na wagary to play truant

- chodzić na wycieczki to go on walks/walking tours

- chodzić po kawiarniach/dyskotekach to go round coffee bars/discos

- chodzić po znajomych to go round visiting friends

- chodzić na grzyby to go mushroom picking

- chodzić na jagody to go berrying, to pick blueberries

- chodzić na ryby/polowanie to go fishing/hunting

- chodzić na zwiad to go on reconnaissance trips a. missions

- w niedziele chodzimy z wizytą do teściów on Sundays we visit my in-laws

- on często do nich chodzi he often visits them

- chodzić dokądś to go somewhere

- dokąd chodzi ten tramwaj? where does this tram go to?

- w dni świąteczne autobusy chodzą rzadziej the buses don’t run so often on holidays

- metro chodzi do północy the metro runs until midnight

- klucz w zamku lekko chodzi the key turns easily in the lock

- zegar dobrze/źle chodzi the clock keeps/doesn’t keep good time

- szczęki mu chodziły z wściekłości his chin quivered in fury

- wino chodzi pot. the wine is fermenting

- chodzą wieści, że zginął there are rumours going around that he’s died

- chodzą słuchy, że zagra główną rolę pot. everyone’s saying that s/he’ll play the main part

- chodzą mi po głowie różne pomysły I’ve got various ideas floating around in my head

- chodzić w płaszczu/spodniach to wear a coat/trousers

- chodzić w czerni/bieli to wear black/white

- chodzić w żałobie to be in a. wear mourning

- cały miesiąc chodziła w gipsie she had to wear a plaster cast for a whole month

- chodzić koło kogoś to look after sb

- ona umie chodzić koło dzieci she’s (very) good with children

- chyba się zakochał, bo chodzi koło niej jak psiak I think he’s in love – he runs around her like a little dog

- chodzić koło własnych spraw/interesów to look after one’s own affairs/interests

- chodzić pod żaglami to sail

- chodzi o to, że(by)… the point is that…

- chodziło o to, że szef niektórych faworyzował the point was that certain people were favoured by the boss

- nie chodzi o to, żeby… it’s not that…

- o co chodzi? what’s up, what’s the problem a. matter?

- nie rozumiem, o co chodzi w tym filmie I don’t get a. understand that film at all

- chodzi o nasze zarobki… it’s about our earnings…

- chodzi o sąsiada – właśnie miał wypadek it’s about our neighbour – he’s had an accident

- tu chodzi o sprawę najwyższej wagi we’re talking about an issue of the utmost gravity

- chodzi o jej szczęście/dobro it’s her happiness/well-being that’s at issue

- jeśli o mnie chodzi, to wolę jechać pociągiem as far as I’m concerned, I’d prefer to go by train

- (to w ogóle) nie o to chodzi that’s not the point (at all)

- o co ci chodzi? what do you mean?

- nie o to mi chodziło that’s not what I meant

- chodzi nam o dywan we’d like to buy a carpet

- dziewczyny, chodźcie popływać come on, girls, let’s go for a swim

- chodź, pokażę ci całe mieszkanie come on, I’ll show you the whole flat

- chodźcie jeść! let’s (go and) get something to eat

- chodź no tutaj! come here, will you!

- □ chodzić krótko a. przy nodze Myślis. to walk a. keep to heel

■ chodzić po prośbie a. po proszonym a. na żebry przest. to beg

- chodzić po świecie (wędrować) to roam; przen. (istnieć) to walk the earth

- chodzić własnymi drogami przen. to do things a. go one’s own way

- po ile chodzą teraz dolary? what’s the going rate for the dollar? pot.

- dobrze a. nieźle chodzić pot. to sell well

- takie kurtki dobrze chodzą na bazarze jackets like these sell well at the market

- chodzić w parze z czymś to go hand in hand with sth else

- nieszczęścia a. wypadki chodzą po ludziach przysł. you never know what the future may hold

- laska z bambusa a bamboo walking stick a. cane

- laska z gałką z kości słoniowej an ivory-topped cane

- chodzić o lasce to use a walking stick

- podpierać się laską to lean on a walking stick

- niewidomy szukał drogi białą laską a blind man was feeling his way along with his white cane a. stick

- laska czarodziejska a. czarnoksięska a magic wand

- laska marszałkowska (oznaka godności) the Marshal’s staff (symbol of office of the Speaker of the Polish Sejm)

- projekt ustawy wpłynął a. został skierowany do laski marszałkowskiej the bill has been submitted for consideration by the Sejm

- niezła laska ! she’s some looker! pot.

- z klasówki były same laski everyone failed the test

- zrobić komuś laskę wulg. to give sb a blow job wulg.

- książka o kimś/czymś a book about a. on sb/sth

- ustawa o pornografii the law on pornography

- o czym jest ten film? what is the film about?

- mówić/myśleć o kimś/czymś to talk/think about a. of sb/sth

- dyskutować o czymś to discuss sth

- zapytać o kogoś/coś to ask about sb/sth

- zapytaj kogoś o godzinę/drogę ask somebody the time/way

- zapytała go o cenę she asked him about the price

- wiedzieć o kimś/czymś to know about sb/sth

- nic mi o tym nie wiadomo I know nothing about it

- nie zapomnij o jej urodzinach don’t forget (about) her birthday

- nie miała pojęcia o poezji she knew nothing about poetry

- co sądzisz o tej książce? what do you think of this book?

- był przekonany o swojej racji he was convinced he was right

- proces o zabójstwo a murder trial

- oskarżony o zdradę stanu accused of high treason

- martwić się o kogoś/coś to worry about sb/sth

- gniewać się o coś to be angry a. cross GB about sth

- być zazdrosnym o kogoś/coś to be jealous of sb/sth

- o co masz do mnie żal? what have I done to upset you?

- prosić o coś to ask for sth

- poproś go o kawałek chleba ask him for a piece of bread

- poprosimy go o zmianę decyzji we’ll ask him to change the decision

- chciałbym cię o coś poprosić I’d like to ask you something, there’s something I’d like to ask you

- dbać o zęby/włosy to care for one’s teeth/hair

- dbać o figurę to watch one’s figure a. weight

- wystąpić o stypendium to apply for a grant/scholarship

- zabiegać o poparcie to seek support

- walczyć o przetrwanie to fight for survival

- rywalizować o pierwsze miejsce to compete for first place

- proszę o spokój! quiet, please!

- pasażerów uprasza się o niepalenie passengers are kindly requested not to smoke

- kłótnia o coś a quarrel about a. over sth

- wojna o granice a war over the borders

- sprzeczać się o drobiazgi to quarrel over trifles

- uderzyć głową/kolanem o coś to hit a. bang one’s head/knee on a. against sth

- fale uderzały o skały the waves beat against the cliffs

- odbijali piłkę o ścianę they were bouncing the ball against the wall

- koła stukały o szyny the wheels clattered on the rails

- rozerwał marynarkę o gwóźdź he tore his jacket on a nail

- oparł drabinę o ścianę he leant the ladder against the wall

- o (godzinie) czwartej at four (o’clock)

- o wpół do dziewiątej at half past eight

- o świcie/zmroku at dawn/dusk

- o północy at midnight

- wstał o zwykłej godzinie he got up at his usual hour

- wzrosnąć/obniżyć się o 10% to rise/fall by 10 per cent

- wzrost/spadek zatrudnienia o 2% a two per cent rise/fall a. drop in employment

- o dwa centymetry dłuższy/krótszy two centimetres longer/shorter

- o połowę krótszy/tańszy half the length/price

- o dziesięć lat starszy/młodszy ten years older/younger

- jest ode mnie wyższy o pół głowy he’s half a head taller than me

- o wiele lepszy/większy far better/bigger

- te buty są o dwa numery za duże these shoes are two sizes too big

- mieszkamy o trzy domy dalej we live three houses further on a. down the road

- wyprzedzał ich o trzy metry/sekundy he was three metres/seconds ahead of them

- spóźniła się o godzinę she was an hour late

- spałeś o godzinę dłużej ode mnie you slept an hour longer than me

- może się pan pomylić o dziesięć lat your answer must be correct to within ten years

- dziewczyna o niebieskich oczach i jasnych włosach a girl with blue eyes and fair hair

- mydło o zapachu cytryny lemon-scented soap

- film o żywej akcji a well-paced film

- koło o średnicy/promieniu metra a circle one metre in diameter/with a one-metre radius

- odcinek drogi o długości ośmiu kilometrów an eight-kilometre stretch of the road

- poruszać się o kulach to walk on crutches

- wstać o własnych siłach to get up on one’s own a. unaided

- żyć o chlebie i wodzie to live on bread and water

- oprzeć coś na czymś to rest sth against sth, to put sth on sth

- oprzeć drabinę o ścianę to lean a. prop the ladder against the wall

- oprzeć głowę na czyimś ramieniu to lean a. rest one’s head on sb’s shoulder

- oskarżenie oparte na zeznaniach świadków an accusation based on the witnesses’ testimony

- teza oparta na szczegółowych badaniach a theory grounded a. founded on thorough research

- oprzeć się na lasce to lean on a walking cane

- oparł się plecami o drzwi/ścianę he put his back against the door/the wall

- oprzyj się o mnie lean on me

- opierać się na swojej wiedzy to draw on one’s knowledge

- prokurator oparł się na jego zeznaniach the prosecutor based the case on his testimony

- teoria opiera się na wnikliwych badaniach the theory is grounded a. founded on careful study a. research

- tekst opiera się na faktach the text is based on facts

- opierać się pokusie zrobienia czegoś to resist the temptation to do sth

- nie potrafię oprzeć się słodyczom I can’t resist sweets

- zdrowy organizm oprze się chorobom a healthy body will resist diseases

- nie mógł się oprzeć wrażeniu, że… he couldn’t help but get the impression that…

- cofające się wojsko oparło się tuż przy granicy the retreating army stopped by the border

- sprawa oparła się o prokuratora prosecution proceedings were launched in this case

- ta sprawa będzie musiała oprzeć się o policję the police will have to be brought in to this case

- pozostawili swój dobytek w domach they left their possessions at home

- pozostawić wiadomość na sekretarce to leave a message on an answering machine

- pozostawić kogoś na chwilę samego to leave sb alone for a moment

- pozostawił żonę z dwojgiem dzieci he left his wife and two children

- kobiety pozostawione przez mężów women abandoned by their husbands

- pozostawić kogoś na łasce losu to leave sb to their fate

- pozostawić kogoś w tyle a. za sobą to leave sb behind także przen.

- już dawno pozostawił za sobą pozostałych uczniów przen. he’s way ahead of the rest of the class

- pozostawić coś za sobą przen. (zapomnieć) to leave sth behind

- pozostawić coś komuś to leave sth to sb

- pozostawić dzieciom mieszkanie to leave the flat to one’s children

- nie pozostawić po sobie potomstwa to leave no offspring

- umarł, pozostawiając żonę i dwójkę dzieci he died, leaving his wife and two children

- pozostawić ślady na piasku to leave footprints in the sand

- pozostawić blizny na czymś to leave scars on sth

- ta podróż pozostawiła niezapomniane wrażenia it was an unforgettable journey

- problemy, jakie pozostawił po sobie komunizm problems left behind by communism

- pozostawić kogoś w spokoju to leave sb alone

- nie pozostawić nikogo przy życiu to spare no-one

- pozostawić kogoś samemu a. samego sobie to leave sb on their own

- pozostawieni sami a. samym sobie, całkiem nieźle sobie radzili left on their own, they managed quite well

- pozostawić niesprzątnięte mieszkanie to leave the flat in a mess

- pozostawić otwarte drzwi to leave the door open

- pozostawić coś na parę minut pod przykryciem to leave sth covered for a few minutes

- pozostawić niektóre kwestie bez odpowiedzi to leave certain questions unanswered

- pozostawiam to bez komentarza no comments!

- pozostawiamy na boku różnice polityczne let’s put aside political differences

- pozostawić odstęp między czymś a czymś to leave a space between sth and sth

- pozostawić komuś wolny wybór to leave the choice up to sb; (oddać, zostawić) pozostawić kogoś/coś pod czyjąś opieką to leave sb/sth in sb’s care

- pozostawić coś czyjejś domyślności to leave it to sb to guess

■ nie pozostawiać wątpliwości, że… to leave no doubt, that…

- pozostawiać wiele do życzenia to leave a lot to be desired

- być przykro zaskoczonym to be disagreeably surprised

- przykro wygląda zaniedbany dom a neglected house makes a sorry sight

- przykro musieć odmawiać komuś pomocy it is unpleasant to have to refuse to help sb

- przykro jest żyć na czyjejś łasce it is unpleasant to live off sb

- przykro mu było, że nikt na niego nie czekał/nie pamiętał o jego urodzinach he was hurt that there was nobody waiting for him/nobody remembered his birthday

- zrobiło mi się przykro, że ją uraziłem I felt sorry that I had hurt her

- przykro nam z powodu twojej choroby we’re sorry about your illness

- „tak mi przykro” ‘I’m very sorry’

- aż przykro patrzeć, jak oni harują it’s painful to look at the way they toil away

- jest tak chudy, że aż przykro he’s so skinny that it makes one feel sorry for him

- zdjąć skuwkę z długopisu to uncap a pen

- dach wsparty na słupach a roof supported by posts

- wesprzeć głowę na rękach to rest one’s head on one’s hands

- siedział, wsparty o poduszki he sat propped up against pillows

- wesprzeć ubogich to support the poor

- wesprzeć kogoś/coś finansowo to support sb/sth financially, to give financial assistance to sb/sth

- wesprzeć sojusznika zbrojnie to provide a. bring military support to an ally

- mogę cię wesprzeć jedynie dobrą radą I can help you only by offering good advice

- wsparł mnie pożyczką he lent me some money to tide me over

- twierdzenie wsparte przykładami/dowodami a statement backed up with examples/evidence

- molo wspiera się na drewnianych słupach the pier rests on a. is supported by wooden posts

- wesprzyj się na moim ramieniu a. o moje ramię lean on my arm

- szedł, wspierając się na lasce he walked leaning heavily on his cane

- wesprzeć się czyimś autorytetem/swoją erudycją to find support in sb’s authority/one’s erudition

- usiłował wesprzeć się wynikami badań innych biologów he sought support in the (research) findings of other biologists

- wspierali się o siebie plecami they leaned a. leant GB their backs against each other

- wspierali się wzajemnie w trudnych sytuacjach in difficult situations they gave each other mutual support

1) walking stick

2) pot (= atrakcyjna dziewczyna) chick

1. vt

opierać się vr